Als je kind bent van een gezin met complexe problemen, dan wordt dat vaak niet herkend wanneer je je wendt tot hulpverlening. Kinderen van ouders met autisme lopen met name tegen dit probleem aan, vooral wanneer als er ook nog andere problemen in het gezin van herkomst speelden.
Als je je verhaal aan hulpverleners probeert te doen, dan is dat in eerste instantie een gefragmenteerde verzameling van gebeurtenissen en gevoelens. Vaak weet je bij de eerste hulpverlener zelf nog niet precies wat er aan de hand is, je moet het nog doorwerken. En als je al wel stukjes weet, dan is nog niet gegarandeerd dat de hulpverlener begrijpt wat je bedoelt of nodig hebt. Daarmee loop je risico om een soort dubbel-trauma op te lopen. Thuis werd je niet begrepen, dat probeer je nu uit te leggen, maar ook anderen lijken het niet te begrijpen. Je vangt dus wéér bot. Ligt het dan weer aan jou? Als je in je kindertijd niet anders gewend was, kan het zijn dat je niet eens protesteert, maar dat je een slecht passende behandeling ondergaat in de hoop dat het helpen zal. Dat dit weinig effect zal sorteren maar dat het je onbedoeld leert om je verdriet nog verder weg te stoppen, is heel waarschijnlijk.
Er begint wel langzaamaan aandacht te komen voor de impact van autisme op het ouderschap. Iemand met autisme herkent vaak nonverbale signalen minder goed, en dat terwijl een baby juist niets anders heeft dan nonverbale signalen. Ook andere kenmerken zoals snel overprikkeld zijn spelen mee in de opvoeding. Het zal waarschijnlijk veel schelen wanneer de andere ouder hiervoor kan compenseren. Maar wat als die dat niet kan? Sterker nog, wat als die andere ouder juist meer problemen het gezin indraagt?
Om een juiste partnerkeuze te maken, moet je uit het gedrag kunnen opmaken wat voor persoon die ander is. Sommige kindvanauti’s melden dat hun autistische ouder dermate blind is dat zij niet niet door lijken te hebben dat de andere ouder geen veilig persoon is. Opvallend vaak is de autistische ouder getrouwd met iemand met verslavingsproblemen of persoonlijkheidsstoornissen. Sommige autistische volwassenen zijn zo kwetsbaar, of zijn zelf diep beschadigd door trauma’s, dat ze zich niet eens beseffen dat er sprake is van huiselijk geweld. In deze gezinnen met gestapelde problemen komen schrikbarend vaak verhalen naar voren van verwondingen of botbreuken bij de kinderen, die door de ouder(s) niet worden opgemerkt of genegeerd. Daar groeien de kinderen dan in op, maar vraag niet hoe! Aan de ene kant een gevaarlijke ouder, aan de andere kant een ouder die blind lijkt voor gevaar en pijn. Zie daar maar eens als een evenwichtige volwassene uit te komen.
Mogelijke gevolgen voor jou:
- Je hebt geleerd alles zelf op te lossen, je vraagt niet snel om hulp. Je hebt moeite aan te geven wélke hulp je wilt. Dat het mogelijk is om rustig af te stemmen is je vreemd.
- Je hebt een hoge pijngrens. Je gaat te lang door, ook als iets niet goed voor je is.
- Onderreageren of overreageren; een vlakke gezichtsuitdrukking of juist overmatige expressie vertonen. Of heen en weer hiertussen: Je hebt geleerd dat je hard moet roepen om je noden voor het voetlicht te krijgen, maar dat het maar de vraag is of dat iets oplevert of dat je plotseling bestraft zult worden.
Als kind van een ouder met autisme in een complex, gestapeld gezin, kom je bijna onvermijdelijk ‘klem’ te zitten. In het begin van je proces heb je er de woorden zelf nog niet voor. Je kunt niet benoemen wat je nooit ervaren hebt en wat je nooit is voorgeleefd. Het is als een vis die in de woestijn is opgegroeid en het woord “water” niet kent. Hoe moet die uitleggen wat er mis is? Hij weet het zelf nog niet…
De uitspraak “Vroeger wisten ze niet beter”, is van alle tijden. Maar vandaag, dat is straks ook iemands “vroeger”. Ook vandaag gaat het mis. Met als gevolg dat als je uit een gezin komt met gestapelde problemen, je een grote kans loopt dat je niet gehoord wordt.